กฎการแต่งตัวไปทำงานอาจจะเวิร์กสำหรับบางองค์กร แต่สำหรับคนสวมใส่ หลายครั้งก็ต้องเผชิญความยากลำบาก โดยเฉพาะเมื่อกฎระเบียบนั้นมาพร้อมกับกรอบจำกัดเรื่องเพศ

เมื่อผู้หญิงต้องต่อสู้ผ่านชุดทำงาน ตั้งแต่เรื่องส้นสูง กระโปรง ยันเมกอัพและคอนแทคเลนส์

ยูนิฟอร์ม หรือกฎการแต่งตัวไปทำงานอาจจะเวิร์กสำหรับบางองค์กร แต่สำหรับคนสวมใส่ หลายครั้งก็ต้องเผชิญความยากลำบาก โดยเฉพาะเมื่อกฎระเบียบนั้นมาพร้อมกับกรอบจำกัดเรื่องเพศ กฎบางข้อ อย่างเช่นการบังคับสวมส้นสูง การบังคับใส่คอนแทคเลนส์ การแต่งหน้า ไปจนถึงการกำหนดให้ใส่กระโปรงในระหว่างการปฏิบัติหน้าที่ สิ่งเหล่านี้ล้วนส่งผลต่อประสิทธิภาพการทำงาน ความไม่สะดวกสบาย ความเสี่ยงอันตรายและปัญหาสุขภาพที่ก่อตัวเรื้อรัง ทำให้ในช่วงหลายปีที่ผ่านมาคลื่นการเปลี่ยนแปลงเครื่องแบบผู้หญิงถูกจุดขึ้นทั่วโลก หลายการเรียกร้องถูกตอบรับ เราลองมาดูกันว่ามีความเปลี่ยนแปลงไหนที่น่าสนใจบ้างหนึ่งในกรณีศึกษาที่ระสบความสำเร็จอย่างงดงาม คือกรณีพนักงานหญิงชาวอังกฤษนิโคลา ทอร์ป (Nicola Thorp) ที่ออกมาร้องเรียนหลังเธอถูกส่งตัวกลับบ้าน ขณะไปทำงานเป็นพนักงานต้อนรับชั่วคราวในบริษัท PwC เมื่อปี ค.ศ. 2016 เนื่องจากไม่สวมรองเท้าส้นสูง&nbsp;ตามรายงานของ The New York Times กล่าวว่าข้อบังคับเรื่องการสวมรองเท้าส้นสูง 2-3 นิ้ว ตลอดทั้งวัน และบังคับให้พนักงานหญิงแต่งหน้ามาจากบริษัท Portico ที่ทำงานให้กับ PwC หลังจากเธอร้องเรียนกฎระเบียบที่สะท้อนการกีดกันทางเพศ (sexist) ก็ทำให้บริษัท Portico เขียนระเบียบเกี่ยวกับเครื่องแต่งกายใหม่ไม่เพียงคลื่นการเปลี่ยนแปลงในฝั่งตะวันตก เมื่อเดือนตุลาคม ปี ค.ศ. 2019 &nbsp;Business Insider Japan ได้ตีพิมพ์บทความของเรโกะ ทาเคชิตะ (Reiko Takeshita) เผยแพร่ผลการสำรวจพนักงานหญิงญี่ปุ่นกว่า 1,400 คน ซึ่งพบว่าพนักงานหญิงจำนวนมากถูกสั่งห้ามให้ใส่แว่น เนื่องจากมองว่าการใส่แว่นจะให้ความรู้สึกเย็นชามากกว่าการเปิดเผยดวงตา บทความดังกล่าวจุดประกายให้เกิดการเรียกร้องสิทธิการสวมแว่นตาเฉกเช่นเดียวกับพนักงานชายผ่านแฮชแท็กในทวิตเตอร์ #メガネ禁止 ซึ่งหมายถึงแว่นตาเป็นสิ่งต้องห้าม&nbsp;ในปีเดียวกันผู้หญิงญี่ปุ่นยังเรียกร้องการหยุดบังคับเรื่องการสวมรองเท้าส้นสูงผ่านแฮชแท็ก #kutoo ซึ่งได้แรงบันดาลใจมากจากมูฟเมนต์เรื่อง #metoo และเล่นคำระหว่าง kutsu ซึ่งหมายถึงรองเท้ากับคำว่า kutsuu ความเจ็บปวดกระแสของการเรียกร้อง #kutoo เกิดขึ้นครั้งแรกผ่านการทวีตของยูมิ อิชิกาวา (Yumi Ishikawa) นักแสดง และนักเขียนอิสระ ที่ระบายความในใจถึงความไม่สะดวกสบายของผู้หญิงที่จะต้องทำตามธรรมเนียมประเพณีธุรกิจ ที่กำหนดให้ผู้หญิงจะต้องใส่รองเท้าส้นสูง 5-7 เซนติเมตร เป็นระยะยาวนานตลอดทั้งวัน เพื่อความสง่างามและเป็นมืออาชีพ ทั้งที่ระเบียบพวกนี้เพิ่มความเสี่ยงที่พวกเธอจะเกิดอุบัติเหตุและไม่สะดวกต่อการทำงานเอาเสียเลย&nbsp;ข้อความของเธอเป็นที่นิยม ผู้หญิงจำนวนมากได้ออกมาถ่ายทอดประสบการณ์ความยากลำบากจากการใส่ส้นสูง ทั้งโพสต์รูปรองเท้ากัดจนเลือดออก หรือแผลพุพองจากการเสียดสี หลังจากกระแสบนโลกออนไลน์ที่ได้รับความสนใจ อิชิกาวายังรวบรวมรายชื่อผู้หญิง 18,856 รายชื่อ เพื่อยื่นคำร้องต่อรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข แรงงานและสวัสดิการ เพื่อให้ผู้หญิงไม่ต้องถูกบังคับให้สวมส้นสูงในสถานที่ทำงาน แต่การผลักดันให้เกิดการเปลี่ยนแปลงยังไม่ชัดเจนนัก เนื่องจากค่านิยมการแต่งกายเพื่อความเป็นมืออาชีพยังฝังรากลึก อย่างไรก็ดี กระแสการเรียกร้องก็เกิดขึ้นและมีกลุ่มคนที่ยังต่อสู้ในกระบวนการอย่างต่อเนื่องจนถึงปัจจุบันมาดูที่ไทยกันบ้าง ในพื้นที่ศาลที่เคร่งครัดเรื่องเครื่องแต่งกาย ข้อบังคับสภาทนายความว่าด้วยมรรยาททนายความ พ.ศ. 2529 ข้อที่ 20 ระบุไว้ว่า “ในเวลาว่าความ ทนายความจะต้องแต่งกายสุภาพเรียบร้อยตามหลักเกณฑ์ ต่อไปนี้…(2) ทนายความหญิง แต่งตามแบบสากลนิยม กระโปรงและเสื้อสีสุภาพไม่ฉูดฉาด รองเท้าหุ้มส้น”ข้อบังคับนี้ส่งผลให้ทนายความเพศหญิงทุกคนต้องสวมกระโปรงเมื่อขึ้นว่าความในศาล และหลายครั้งยังรวมไปถึงการทำงานในกระบวนการอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับงานทนายความ เพื่อป้องกันการถูกตำหนิและตักเตือน&nbsp;แต่ท่ามกลางสายธารของความเปลี่ยนแปลงสถานะของผู้หญิงในสังคมไทย จึงน่าสนใจว่าจำเป็นแค่ไหนที่ผู้หญิงยังต้องใช้กฎระเบียบเมื่อ 36 ปีก่อน ทั้งที่การสวมกระโปรงหรือกางเกงไม่ส่งผลกระทบต่อการทำหน้าที่ทนายความแต่อย่างใด และรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 มาตรา 27 ระบุไว้อย่างชัดเจนว่า “บุคคลย่อมเสมอกันในกฎหมาย มีสิทธิและเสรีภาพและได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายเท่าเทียมกัน ชายและหญิงมีสิทธิเท่าเทียมกัน การเลือกปฏิบัติโดยไม่เป็นธรรมต่อบุคคล ไม่ว่าด้วยเหตุความแตกต่างในเรื่องถิ่นกำเนิด เชื้อชาติ ภาษา เพศ อายุ ความพิการ สภาพทางกายหรือสุขภาพ สถานะของบุคคลฐานะทางเศรษฐกิจหรือสังคม ความเชื่อทางศาสนา การศึกษาอบรม หรือความคิดเห็นทางการเมืองอันไม่ขัดต่อบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญ หรือเหตุอื่นใด จะกระทำมิได้” นอกจากนี้กฎระเบียบในองค์กรอัยการ อย่างระเบียบคณะกรรมการอัยการว่าด้วยเครื่องแบบและการแต่งกายของข้าราชการฝ่ายอัยการ พ.ศ. 2556 ข้อ 26(1)(ง) “กำหนดให้ข้าราชการอัยการหญิงสวมกางเกงปฏิบัติงานได้” ก็ปรับเปลี่ยนให้รับหลักการความเท่าเทียมทางเพศด้วยข้อบังคับที่ว่านี้ ทำให้มีทนายความหญิงในประเทศไทยเรียกร้องให้มีการปรับแก้ระเบียบดังกล่าว จากบทความ “‘กระโปรง’ เครื่องหมายของทนายความเพศหญิง?” ของ The MOMENTUM ให้ข้อมูลว่าสมาคมนักกฎหมายสิทธิมนุษยชน (สนส.) ได้รวบรวมรายชื่อทนายความ 126 คนยื่นขอแก้ไขข้อบังคับต่อสภาทนายความในพระบรมราชูปถัมภ์ เมื่อเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2563 เพื่อให้ทนายความไทยแต่งกายตามเพศสภาพได้ภายใต้ความสุภาพมาตรฐานแบบสากลโดยไม่จำกัดกรอบเพศให้กับทนายเพียงแค่ชายหญิง&nbsp;แต่หลังจากยื่นหนังสือไปแล้วสภาทนายความฯ ได้ตอบกลับแจ้งผลคำสั่งการเสนอขอแก้ไขข้อบังคับสภาทนายความว่าด้วยมรรยาททนายความ พ.ศ. 2529 มีสาระสำคัญว่า “ข้อบังคับสภาทนายความ มิได้ห้ามทนายความหญิงมิให้สวมกางเกงว่าความไว้ ในชั้นนี้เห็นว่ายังไม่มีเหตุอันสมควรในการแก้ไขข้อบังคับ” ผลตอบกลับเช่นนี้จึงน่าเสียดายที่ทำให้ทนายความหญิงหลายคนยังต้องเจอการปฏิบัติที่ไม่เสมอหน้าเรื่องระเบียบการแต่งกายในแต่ละพื้นที่คลื่นกระแสการเปลี่ยนแปลงเรื่องเครื่องแต่งกายเป็นอีกหนึ่งตัวชี้วัดที่สำคัญของการเปลี่ยนแปลงสถานะทางสังคมของผู้หญิง แม้ผู้หญิงหลายประเทศจะต้องใช้เวลาและหยาดเหงื่อในการผลักดันให้เกิดการเปลี่ยนแปลง แต่ความพยายามในการเรียกร้องเรื่องเครื่องแต่งกายก็สะท้อนให้เห็นว่าผู้หญิงอีกหลายชีวิตกำลังต่อสู้เพื่อความเท่าเทียมทางเพศ และเป็นสิ่งที่สังคมควรให้พื้นที่เป็นอย่างยิ่งอ้างอิง : <a href="https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2019/jul/11/why-should-i-have-to-work-on-stilts-the-women-fighting-sexist-dress-codes" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2019/jul/11/why-should-i-have-to-work-on-stilts-the-women-fighting-sexist-dress-codes</a><a href="https://www.businessinsider.com/sexist-dress-codes-for-women-in-the-workplace-japan-glasses-2019-11" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://www.businessinsider.com/sexist-dress-codes-for-women-in-the-workplace-japan-glasses-2019-11</a><a href="https://publications.parliament.uk/pa/cm201617/cmselect/cmpetitions/291/291.pdf" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://publications.parliament.uk/pa/cm201617/cmselect/cmpetitions/291/291.pdf</a><a href="https://themomentum.co/ruleoflaw-thinktank-genderequality/" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://themomentum.co/ruleoflaw-thinktank-genderequality/</a><a href="https://dlink.me/1P8DD" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://dlink.me/1P8DD</a>&nbsp;

เพราะการสร้างความเปลี่ยนแปลง ไม่จำเป็นต้องเป็นการกระทำที่ยิ่งใหญ่เสมอไป การขับเคลื่อนของ ‘เฟมินิสม์’ ก็เช่นเดียวกัน ชวนรู้จัก ‘Microfeminism’ แนวทางการต่อสู้กับอคติทางเพศด้วยการกระทำเล็กๆ ในชีวิตประจำวันแบบเนียนๆ มากกว่าการแสดงออกอย่างตรงไปตรงมา

Microfeminism การต่อสู้เรื่องความเท่าเทียมทางเพศ ผ่านการกระทำเล็กๆ น้อยๆ ในชีวิตประจำวัน ที่แม้ไม่ได้ยิ่งใหญ่ แต่ใช่ว่าไม่สร้างความเปลี่ยนแปลง

ชาวออสเตรเลียหลายคนต้องการเรียกร้องให้รัฐบาลเพิ่มมาตรการป้องกัน และปรับเปลี่ยนกฎหมายให้แข็งแรงขึ้น เพราะตั้งแต่ต้นปีที่ผ่านมา ในออสเตรเลียมีผู้หญิงที่เสียชีวิตจากความรุนแรงด้วยเหตุแห่งเพศเฉลี่ยอยู่ที่ 4 คนต่อวัน

ชาวออสเตรเลียหลายพันคนรวมตัวประท้วงให้ ‘ความรุนแรงต่อผู้หญิง’ เป็นวาระเร่งด่วนแห่งชาติหลังจากปีนี้ มีผู้หญิงถูกฆ่าในทุกๆ 4 วัน

ศูนย์สำรวจความคิดเห็น ‘นิด้าโพล’ ในช่วงต้นปี 2567 พบว่า สายตาที่ประชาชนหลายคนมองไปยังเจ้าหน้าที่ตำรวจ กลับยังมีความ ‘ไม่ไว้ใจ’ ในการทำงานของเจ้าหน้าที่อยู่มาก

ผลสำรวจปี 67 พบว่า คนไทยหวาดกลัวต่ออาชญากรรมค่อนข้างมาก ขณะเดียวกันก็ไม่เชื่อมั่นใน ‘ตำรวจ’ ทั้งยังคาดหวังให้ตำรวจตรวจสอบได้ ทำงานเร็ว และไม่เลือกปฏิบัติ ฯลฯ

MOVIN’ON

CULTURE

SELF

STYLE

CONVERSATION

VDO

Social Issues

เมื่อผู้หญิงต้องต่อสู้ผ่านชุดทำงาน ตั้งแต่เรื่องส้นสูง กระโปรง ยันเมกอัพและคอนแทคเลนส์

แชร์บทความนี้

แชร์บทความนี้

Author

KORNKAMON

RELATED

HOT TOPICS